WILL THE DEVELOPMENT OF CASHLESS PAYMENT TECHNOLOGIES INCREASE THE FINANCIAL EXCLUSION OF SENIOR CITIZENS?
Abstract
The aim of this article is to assess the attitudes of senior citizens towards cashless transactions (with a particular emphasis on mobile banking). The literature on the subject presents the dissemination of non-cash payment strategies as an opportunity to reduce the problem of exclusion. Moreover, the researchers who focus on the topic of financial exclusion diagnose self-exclusion within this social strata who do not use modern technologies for current financial activities, additionally pointing to the significant impact of a group of factors: demographic, economic, psychological and social. The considerations are based on a query of the subject literature and an analysis of selected secondary studies. It is noted that there are huge psychological barriers conditioned by a person’s lifestyle. Moreover, the continuous development of and technological progress in the banking sector hinders certain types of banking and deepens the level of financial exclusion of the oldest generation. Increased life expectancy means that the banking sector should not continue to ignore those who are aged 60+. It is necessary to focus CSR strategy, educational activities and product offers on marginalised groups, even if it may seem to be unprofitable for many banking strategies.
Downloads
References
Alińska, A. (2011). Problem wykluczenia finansowego w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, 76. Zeszyty Naukowe, 682, 9–22.
Anderloni, L., Carluccio, E. (2006). Access to Bank Accounts and Payment Services. [In:] L. Anderloni, E. Carluccio, M. Braga (Eds.), New Frontiers in Banking Services: Emerging Needs and Tailored Products for Untapped Markets. Springer, Berlin, 5–105.
Badowska, S., Rogala, A. (2015). Przełamanie stereotypizacji konsumentów – seniorów a implikacje dla marketingu. Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 875. Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu, 41, Vol. 1, 11–23.
Bąbel, P., Ostaszewski, P. (2008). Współczesna psychologia behawioralna. Wybrane zagadanienia. Wydawnictwo Uniwersyetu Jagiellońskiego, Kraków.
Capgemini (2019). 10 najważniejszych trendów bankowości w 2019 r. Retrieved from: https://prnews.pl/10-najwazniejszych-trendow-bankowosci-2019-r-440201 [accessed 02.12.2019].
Czechowska, I.D. (2013). Ograniczenia w dostępie do usług bankowych klientów 60+ w perspektywie zrównoważonych finansów. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, 45–53.
Czerwiński, B. (2016a). Zachowania seniorów z Polski Północnej na rynku usług finansowych w świetle wyników badań. Handel Wewnętrzny, 3 (362), 76–87.
Czerwiński, B. (2016b). Postawy osób starszych wobec tradycyjnych i innowacyjnych kanałów dystrybucji usług finansowych. Problemy Zarządzania, 2 (59), Vol. 1, 156–170.
Czerwiński, B. (2019). Zjawisko wykluczenia na rynku usług finansowych. [In:] L. Gąsiorkiewicz, J. Monkiewicz (Eds.), Wyzwania współczesnych rynków finansowych. Management Sciences Series. Vol. 7. Warszawa, 75–93.
Donovan, N., Palmer, G. (1999). Meaningful Choices the Policy Options for Financial Exclusion. New Policy Institute, London.
Fila, J. (2013). Mikrofinanse a wykluczenie finansowe i społeczne – polityka i instrumenty. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 311, 95–106.
Frączek, B. (2017). Edukacja finansowa jako determinanta wzrostu włączenia finansowego. Podejście zintegrowane. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Glapiński, A. (2012). Schumpeterowska teoria przedsiębiorcy, czyli skąd się bierze pies. Konsumpcja i Rozwój, 1, 3–12.
Główny Urząd Statystyczny (2014). Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014–2050. Warszawa.
Grobler, A. (2006). Metodologia nauk. Wydawnictwo Znak, Kraków.
Iwanicz-Drozdowska, M. (2008). Wykluczenie finansowe – poważny problem społeczny. Master of Business Administration, 1, 3–11.
Iwańczuk, A. (2011). Systemy płatnicze i rynek płatności w Unii Europejskiej. CeDeWu, Warszawa.
Iwański, R., Warchlewska, A. (2020). Inverted mortgage as an opportunity to cover the cost of long-term care – solutions in the European countries. Acta Universtatis Lodzensis. Folia Oeconomica [in print].
Jankowska, A. (2014). Senior nasz powszedni. Wprost, 30. Retrieved from: https://www.wprost.pl/479728/seniornasz-powszedni.html [accessed 22.11.2019].
Kempson, E., Whyley, C., Caskey, J., Collard, S.B. (2000). In or out? A literature and research review. Financial Services Authority, London.
Kłobuchowska, J. (2016). Pozycja i ochrona seniorów na ryku bankowości detalicznej w perspektywie zrównoważonych finansów. Finanse i Prawo Finansowe, 3 (1), 71–82.
Koalicja na rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności (2013). Program rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata 2014–2020. Część 1. Warszawa.
Korenik, D. (2017). Pozytywne i negatywne innowacje w nowoczesnej technologii. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 346, 7–20.
Kuchciak, I., Świeszczak, M., Świeszczak, K., Marcinkowska, M. (2014). Edukacja finansowa i inkluzja bankowa w realizacji koncepcji Silver Economy. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Leyshon, A., Thrift, N. (1995). Geographies of Financial Exclusion: Financial Abandonment in Britain and the United States. Transactions of the Institute of British Geographers. New Series, 20 (3), 312–341.
Lindqvist, A. (1981). A Note on Determinants of Household Saving Behaviour. Journal of Economic Psychology, 1 (1), 39–57.
Llewellyn, D.T. (2009). Financial Innovation and the Economics of Banking and the Financial System. [In:] L. Anderlonii, D.T. Llewellym, R.H. Schmidt (Eds.), Financial Innovation in Retail and Corporate Banking. Edward Elgar, Cheltenham, 1–40.
Maciejasz-Świątkiewicz, M. (2013). Wykluczenie finansowe i narzędzia jego ograniczania. Studia i Monografie, 488. Uniwersytet Opolski, Opole.
Maison, D. (2017). Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego. Raport z badania 2016 i analiza porównawcza z danymi z 2009 i 2013 roku. NBP, Warszawa [presentation]. Retrieved from: https://www.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/obrot-bezgotowkowy-2016.pdf [access 30.12.2012].
Narodowy Bank Polski (2017). Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego. Raport z badania 2016 i analiza porównawcza z danymi z 2009 i 2013 r. Warszawa.
Narodowy Bank Polski (2019). System płatniczy w Polsce. Retrieved from: https://www.nbp.pl/systemplatniczy/system/system_platniczy_w_polsce.pdf [accessed 24.04.2020].
Niemczyk, A. (2016). Seniorzy wobec nowoczesnych technologii. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 303, 102–113.
Olejniczak, T. (2018). Uwarunkowania zmian zachowań zakupowych konsumentów seniorów. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 357, 207–216.
Oziębło, M. (2016). Finanse gospodarstw domowych osób starszych. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 17 (8), Part 3, 61–74.
Polasik, M., Huterska, A., Meler, A. (2018). Wpływ edukacji formalnej na włączenie finansowe w zakresie usług płatniczych. E-mentor, 1 (73), 30–40.
Polasik, M., Piotrowska, A. (2014). Transakcyjne wykluczenie finansowe w Polsce w świetle badań empirycznych. Prace Naukowe Uniwesytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 330, 316–325.
Rousseau, J.J. (1956). Discours sur l’origine et les fondements de l’inégalité parmi les homes [Trzy rozprawy z filozofii społecznej]. Polish translation with introduction and footnotes by H. Elzenberg. PWN, Warszawa.
Schumpeter, J.A. (1960). Teoria rozwoju gospodarczego. PWN, Warszawa.
Shefrin, H.M., Thaler, R.H. (1988). The behavioral life-cycle hypothesis. Economic Inquiry, 26 (4), 609–643.
Sinclair, S. (2001). Financial Exclusion: An Introductory Survey. Heriot-Watt University Centre for Research into Socially Inclusive Services, Edinburgh.
Smyczek, S., Matysiewicz, J. (2014). Financial Exclusion as Barrier to Socio-Economic Development of the Baltic Sea Region. Journal of Economic & Management, 15, 79–104.
Solarz, J.K. (2012). Nowi wykluczeni. Ryzyko finansowe codzienności. Społeczna Akademia Nauk. Studia i Monografie, 37. Społeczna Akademia Nauk, Łódź–Warszawa.
Solarz, J.K. (2014). Finanse seniorów – analiza instytucjonalna. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 15 (6), Part 2, 37–50.
Szewczyk-Jarocka, M. (2019). Social inclusion of individuals suffering from exclusion – evaluation of motives and actions in view of own researce. Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia, 1 (18), 81–89.
Świecka, B. (2018). Kompetencje finansowe i edukacja finansowa. Ujęcie teoretyczne i praktyczne. Rozprawy Ubezpieczeniowe. Konsument na rynku usług finansowych, 27 (1), 3–17.
Świecka, B., Grzesiuk, A., Korczak, D., Wyszkowska-Kaniewska, O. (2019). Financial literacy and financial education. Theory and Survey. De Guyter, Olden bourg–Berlin.
Warchlewska, A. (2015). Bariery dostępu do obrotu bezgotówkowego na przykładzie pokolenia 55+. [In:] B. Borusiak, K. Pająk (Eds.), Nowe wyzwania gospodarcze a problemy zarządcze w przedsiębiorstwie. CeDeWu, Warszawa, 39–49.
Warchlewska, A. (2020). Wokół istoty wykluczenia finansowego. Ujęcie przeglądowe. Finanse i Prawo Finansowe, 1 (25), 123–140.
Woszczyński T. (Ed.), (2015). Biometria w bankowości – kluczowe aspekty. Raport. ZBP, Warszawa [presentation]. Retrieved from: https://www.zbp.pl/getmedia/a26643ed-a661-4f27-84dd-cc5a82629158/biometria_raport_09_2015_A4_e_light [accessed 02.12.2019].
Wright, R.E. (2019). Financial exclusion. How Competition Can Fix a Broken System. American Institute for Economic Research, Great Barrington, MA.
Wrońska, M. (2016). Edukacja mobilna seniorów – na przekór stereotypom. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika, 13, 249–257.
Zalewska-Bochenko, A. (2017). Wpływ nowoczesnych technologii na rozwój usług bankowych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 488, 274–283.
Związek Banków Polskich (2016). Dobre praktyki obsługi osób z niepełnosprawnościami przez banki. III edycja. Warszawa.
Związek Banków Polskich (2018). Plan działań Koalicji na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności – główne cele na lata 2018–2020. Warszawa.
Związek Banków Polskich (2019). InfoSenior 2019. Raport. Warszawa.
Związek Banków Polskich (2020). InfoSenior 2020. Raport. Warszawa.
